तुम्हाला ओरल थ्रश माहिती आहे का ? माहीत नसेल तर आजच जाणून घ्या | Oral Thrush

ओरल थ्रश म्हणजे काय असते :

ओरल थ्रश ( Oral Thrush ) हे एक प्रकारचे फंगस ( बुरशी ) इन्फेक्शन आहे. जे तोंडामध्ये होते .त्याला यीस्ट इन्फेक्शन ( Yeast Infection ) किंवा ओरल कँडीडायसिस (Oral Candidiasis ) असे सुद्धा म्हणतात .

आपल्या तोंडामध्ये काही प्रमाणात बुरशी ही असतेचं . परंतु काही जणांमध्ये काही शारीरिक कारणामुळे ती बुरशी झपाट्याने वाढू लागते . आणि मग त्याच रूपांतर यीस्ट इन्फेक्शन मध्ये होते .

ओरल थ्रश हे साधारण सगळ्या वयोगटातील व्यक्तींना होतो . परंतु लहान मुलांमध्ये तसेच वृद्धामध्ये जास्त आढळून येते . ओरल थ्रश मध्ये जिभेवर , ओठांवर ,आतील गालावर , हिरड्यांवर , तोंडामध्ये वरील भागावर पांढरे किंवा पिवळसर असे डाग पडतात .

ओरल थ्रश हा काही औषधाउपचाराने बरा होऊन जातो , परंतु काही व्यक्तींमध्ये तो वाढू शकतो आणि शरीरातील इतर अवयांना नुकसान पोहचवू शकतो त्याच महत्वाचं कारण म्हणजे कमजोर रोगप्रतिकारक शक्ती .

ओरल थ्रश होण्याची कारणे :

ओरल थ्रश हे कोणत्याही वयोगटातील व्यक्तींना होऊ शकतो . ओरल थ्रश हे इन्फेशन्स कॅण्डीडा अलबिकन्स ( c albicans ) या प्रकारच्या बुरशीच्या अतिवाढीमुळे होतो . त्याला ओरल कॅण्डीडायसिस ( Oral Candidiasis ) असे सुद्धा म्हणतात .

आपल्या सगळ्यांना माहीतच आहे की आपल्या शरीरामध्ये चांगले जिवाणू सुद्धा असतात आणि ते आपल्या शरीरामध्ये प्रवेश केलेल्या वाईट विषाणूंशी सतत लढत असतात आणि आपल्या शरीराचं रक्षण करत असतात . परंतू काही कारनांमुळे जसे की अँटीबायोटिक्स औषधे , प्रदूषण , काही आजार यामूळे चांगल्या जिवाणूंची संख्या कमी होते . म्हणजेच रोगप्रतिकार शक्ती कमी होते आणि त्यामुळे ओरल थ्रश सारखी समस्या उद्भवते .

● कर्करोग रुग्णांमध्ये ओरल थ्रश हे इन्फेकशन जास्त होण्याची शक्यता असते .

कर्करोगाच्या उपचारासाठी केलेल्या किमोथेरपी ( Chemotherapy ) किंवा रेडिएशन थेरपी ( Radiation Therapy ) दरम्यान निरोगी पेशी सुद्धा मारल्या जातात आणि त्यामुळे शरीरातील रोगप्रतिकार शक्ती कमी होते आणि त्यामुळे ओरल थ्रश हे इन्फेकशन होऊ शकते .

● मधुमेहामुळे ओरल थ्रश होऊ शकते .

मधुमेह असलेल्या रुग्णांची रोगप्रतिकार शक्ती फार कमी असते त्याचं प्रमुख कारण म्हणजे रक्तामध्ये वाढलेलं साखरेचं प्रमाण म्हणून ओरल थ्रश हा संसर्ग मधूमेहामुळे सुद्धा होऊ शकतो .

● अँटीबायोटिक्स औषधांचे अतिसेवनामुळे सुद्धा ओरल थ्रश होऊ शकते .

सतत अँटीबायोटिक्स औषधांच्या अतिसेवनामुळे शरीरात असणाऱ्या लाभदायी जिवाणूंचा सुद्धा नाश होत असतो . त्यामुळे शरीरात असणारी बुरशी वाढू लागते आणि मग ओरल थ्रश सारखी समस्या उद्भवते .

● ओरल थ्रश लहान मुलांमध्ये होण्याचे कारण ?

ओरल थ्रश हे इन्फेकशन लहान मुलांमध्ये जास्त प्रमाणात बघायला मिळते त्याचं प्रमुख कारण म्हणजे लहान मुलांची रोगप्रतिकार शक्ती ही कमी असते आणि लहान मुलांना बाहेरील कोणतीही वस्तू तोंडात घालण्याची सवय असते म्हणून लहान मुलांमध्ये ओरल थ्रश हे इन्फेकशन होते.

● ओरल थ्रश वयोवृद्ध व्यकिंमध्ये होण्याचे कारण ?

जसे जसे माणसाचे वय वाढत जाते तसे तसे माणसाला वेग वेगळ्या व्याधी लागत जातात . वृद्धापकाळामध्ये संपूर्ण शरीर हे थकलेले असते अनेक अवयांची काम करण्याची क्षमता सुद्धा कमी झालेली असते त्यामुळे वृद्ध व्यक्तींच्या शरीरामधील रोगप्रतिकार शक्ती फार कमी झालेली बघायला मिळते .ज्यामुळे त्यांना ओरल थ्रश होण्याची जास्त शक्यता असते .

ओरल थ्रशचे निदान कसे होते ?

डॉक्टर ओरल थ्रशचे निदान त्यांच्या पद्धतीने तोंडी सुद्धा करतात आणि त्यावर उपचार ठरवू शकतात .परंतु ओरल थ्रशची वाढ दिवसेंदिवस जास्त प्रमाणात होत असेल तर डॉक्टर बायोप्सी करण्याचा सल्ला देतात . बायोस्पी म्हणजेच जखमेच्या एक तुकडा काढून तो तपासणीसाठी प्रयोगशाळेत पाठवला जातो .

काही जणांमध्ये ओरल थ्रश चे इन्फेकशन हे अन्ननलिकेपर्यंत सुद्धा पोहचलेले असते . अश्या केसेस मध्ये एंडोस्कोपी करण्याचा सल्ला दिला जातो .

ओरल थ्रश ची लक्षणे | Symptoms of Oral Thrush

● सुरवातीला बऱ्याच जणांमध्ये कुठल्याही प्रकारची लक्षणे आढळून येत नाहीत परंतु इन्फेकशन वाढल्यानंतर हळू हळू लक्षणे दिसून येतात
● तोंडामध्ये मऊ कापूस असल्याचा भास होणे
● आतील गालावर ,जिभेवर , टॉन्सिल्सवर , ओठांवर पांढरे किंवा पिवळसर डाग पडणे
● तोंडातील वरील भागावर टाळूवर किंवा आजूबाजूला पांढरे किंवा पिवळसर डाग पडणे
● गिळतांना त्रास होणे
● तोंडातून बदबू येणे
● चव जाणे
● तोंडामध्ये लालसरपणा , दुखणे व जळजळ होणे
● जिभेवर किंवा ओठांवर तडे पडणे
● पांढऱ्या किंवा पिवळ्या डागांना हात लावल्यास कमी प्रमाणात रक्त येणे

ओरल थ्रश वरील उपचार पद्धती :

ओरल थ्रशच्या उपचारासाठी अनेक डॉक्टर्स अँटीफंगल ( Antifungal ) औषधींचा वापर करतात .जसे की
● फ्लूकोनाझोल ( Fluconazol )
● इट्राकोनाझोल ( Itraconazol )
● कोट्रायमझोल ( Cotriamazole )
● निसटाटिन ( Nystatin )

ओरल थ्रशच्या उपचारासाठी औषधी टॅबलेट ( Tablet ) , कॅप्सूल ( Capsule ) , ओरल जेल ( Oral Gel ) , सायरप ( Syrup ) , माऊथ वॉश ( Mouth Wash ) इ . प्रकारांमध्ये येते .

ओरल थ्रश हा औषधी उपचाराने तीन दिवस ते एक हप्त्यापर्यंत बरा होतो परंतु काही जणांमध्ये तो पुन्हा फिरून येऊ शकतो .

ओरल थ्रशसाठी घरगुती उपाय :

ओरल थ्रशसाठी अनेक डॉक्टर्स काही घरगुती उपाय सुद्धा सुचवतात जेणेकरून ओरल थ्रशची लक्षणे काही प्रमाणात कमी होतील त्यासाठी
● दररोज दोन वेळा सॉफ्ट ब्रशने हळुवारपणे दात स्वच्छ करणे .
● मोठ्यांमध्ये मिठाच्या कोमट पाण्याने गुळण्या करणे , जेणेकरून ते इन्फेकशन वाढणार नाही आणि फिरून परत येणार नाही
● माऊथ वॉश किंवा माऊथ स्प्रे डॉक्टरांच्या सल्ल्याविना वापरू नका
● दही खाणे किंवा प्रोबायोटीक सप्लिमेंट लाभदायी ठरू शकते
● लहान मुलांचा आहार किंवा उपचार हा डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच करावा .

महत्वपूर्ण सूचना : वरील लेख हा फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे , आम्ही कुठल्याही प्रकारचा वैद्यकीय सल्ला देत नाही किंवा कुठला उपचारही सुचवत नाही .

ओरल थ्रश विषयी तुम्हाला कुठलीही अडचण असल्यास तूमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या .

कुठलाही उपचार हा डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच करावा

Important Notice: The above article is for general information only, we do not provide any medical advice or suggest any treatment. Consult your doctor if you have any concerns about oral thrush. Any treatment should be done on the advice of a doctor